Sanatı dokunarak hissettiler
İzmir Dokunulabilir Engelsiz Sanatlar Müzesi (İZDEM), görme engelli bireylerin sanatı dokunarak hissetmesi amacıyla dünyaca ünlü tabloları kabartma tekniği ile yeniden üretti. Sanata erişimde çeşitli zorluklar yaşayan görme engelliler, 44 ünlü tablonun kabartmalı haline dokunarak unutamayacakları bir sanat deneyimi yaşadı.
İzmir Büyükşehir Belediyesi Sosyal Projeler Dairesi Başkanlığı tarafından kurulan Örnekköy Farkındalık Merkezi içerisinde bulunan İZDEM, 2014 yılından beri görme engelli bireyler için dokunulabilir eserler üretip ve sergiliyor. Sanatçılar tarafından çalışılan 44 seramik kabartma tablo, modern sanat dönemindeki ünlü ressamlara ait eserlerin aslına uygun replikaları olarak müzede yerini aldı. Picasso, Van Gogh, Dali, Miro ve Monet gibi birçok modern dönem sanatçısının eserleri, sesli betimlemeli ve Braille alfabeli açıklamalı olarak dokunulup hissedilebiliyor.
"Dokunsal müzelere çok önem veriyoruz"
İZDEM’in geçen haftaki misafirleri yurt içi ve yurt dışından görme engelli sanatseverler oldu. Farkındalık merkezine gelerek dokunulabilir müzeyi ziyaret eden görme engelliler, kabartmalı tablolara dokundu, Braille alfabesi ile yazılan açıklamaları okuma fırsatı buldu. Görme engelli Adil Ahmet Kavrama, “Eğitimde Görme Engelliler Derneği olarak ortağı olduğumuz ’Genç, Kentsel, Kapsayıcı Turlar’ projesini yürütüyoruz. Projenin koordinatör kuruluşu ise Almanya Körler Federasyonu. Bu proje ile görme engellilerin çok duyulu şehir turlarını deneyimlemesi, varsa sorunları ifade etmesi ve yeni önerilerin geliştirilmesini planlıyoruz. Yurt dışından ve yurt içinden görme engelli arkadaşlarımızla önce şehir turu yaptık, ardından İZDEM’i ziyaret ettik. Bizim için gayet keyifli bir gün oldu. Dokunsal müzelere çok önem veriyoruz. Bu müzeler sayesinde görme engelli katılımcılar resimlere dokunma şansı elde ediyor. Bu müze, turun çok değerli bir parçası oldu" dedi.
"Müze oluşturulurken bizden de fikir alındı"
Grup ile birlikte müze ziyaretinde bulunan her için Turizm Derneği Başkanı görme engelli Ali Aydoğmuş da, “İZDEM’e defalarca geldim. Müzenin kuruluş süresince de bizden de fikir alındı. Bugün farklı ülkelerden gelen görme engelliler de bu müzeyi deneyimlemiş oldu. Bu çok gurur verici. Ne kadar doğru bir iş yapıldığı da anlaşılmış oldu. Buradaki tablolar olabildiğince objektif olarak betimlenmeye çalışıldı. Bu tablolar betimlenirken tek tek süzgeçten geçirildi ve güzel bir şey ortaya çıktı. Engellilerle ilgili yapılan işlerde eğer engelliler de rol alırsa engellilerin ihtiyacın olan şey ortaya çıkar. Buradaki müze de bunu gösteriyor" diye konuştu.
"Bu müze görme engelliler için çok önemli"
Görme engellilere şehir turu yapan deneyimli rehber Serdar Çelenk, "Ben 48 yıllık rehberim. 10 yıldır da engelliler için şehir turunda rehberlik yapıyorum. Görme engellilere rehberlik yapmak apayrı bir deneyim. Görmedikleri için her şeyi onların kavrayabileceği şekilde tanımlamak gerekiyor" ifadelerini kullandı. Çelenk, Hollanda’dan İzmir’i ziyaret eden görme engelli sanatseverin ise “Türkiye’ye ilk kez geliyorum. Yollarda görme engelliler için şeritlerin olmasından çok memnun oldum. İzmir benim için iyi bir deneyim oldu. Bu müzeyi gezmekten de çok memnun oldum. Tablolara dokundum. Bu müze görme engelliler için çok önemli" sözlerini aktardı.
"Erişilebilir müze"
İzmir Büyükşehir Belediyesi Engelli Hizmetleri Şube Müdürü Nilay Seçkin Öner de İZDEM ve farkındalık merkezine ilişkin şu bilgileri verdi:
"İZDEM’de 44 kabartma seramik tablo bulunuyor. Görme engellilerin tabloları dokunarak hissedebileceği ve açıklamaların Braille alfabesi ile yapıldığı, aynı zamanda QR kod ile işaret dili çevirilerinin olduğu bu müze, hem görme engelli hem de işitme engelli bireylere hitap ediyor. Buraya erişilebilir müze diyebiliriz. Merkezimiz sadece engelli bireylere yönelik değil. Engelli bireylerin yaşamlarının deneyimlenmesi ve farkındalık edinilmesi açısından da herkes için tasarlanmış bir alandayız. Örnekköy Farkındalık Merkezi; tekerlekli sandalye parkuru, otizm parkuru, karanlık oda parkuru gibi diğer engel türlerinin de deneyimlendiği bir merkez. İZDEM bu farkındalık merkezimizin içinde yer alan bir müze."
Seçkin Öner, farkındalık merkezinde sık sık çeşitli atölye çalışmaları da yapıldığını söyledi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi Sosyal Projeler Dairesi Başkanı Anıl Kaçar ise, "Her yurttaşa eşit ve adil bir yaşam alanı oluşturmak ve Engelsİzmir’i sağlamak için ortak akıl, katılımcılık ve farkındalık çalışmaları olmak üzere üç temel ilkeye büyük önem veriyoruz. Engelsİzmir yolculuğunu Tunç başkanımızın önderliğinde ’Başka bir engelli politikası mümkün’ vizyonu ile devam ettiriyoruz. Örnekköy Sosyal Projeler Yerleşkesi’nde ikincisini hizmete aldığımız farkındalık merkezi, yine aynı yerleşkede dünyada ilk ve tek modern sanat müzesi olma özelliği taşıyan İzmir Dokunulabilir Engelsiz Modern Sanatlar Müzesi, engellilerin erişimine uygun mekanlarının sayısını artırdığımız ’Kırmızı Bayrak Uygulaması’ ve ’Erişilebilirlik Koordinasyon Komisyonu’, Limontepe’teki farkındalık merkezinin içinde engelli birey sahibi ailelerin eğitimine öncelik verecek ’Ebeveyn Eğitim ve Bilgi Merkezi’ bu çalışmalarımız arasında. Erişilebilirlik Koordinasyon Komisyonumuzun faaliyetleri; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının düzenlediği Türkiye 2020 Erişilebilirlik Ödülleri organizasyonunda kamu kurum ve kuruluşları kategorisinde ikincilik ödülüne layık görüldü. Temel hedefimiz İzmir’in tüm yurttaşlarımız için daha yaşanılır ve ulaşılabilir bir kent olmasını sağlamak" ifadelerini kullandı.
